Nowy sąd w Opocznie - reportaże i wspomnienia

Nowe sądy

Opoczyński sąd i prokuratura
na miarę XXI wieku

Początek 2008 roku, a dokładnie dzień 11 stycznia,
stał się znaczącą datą w historii sądownictwa na Ziemi Opoczyńskiej.
Właśnie w tym dniu odbyło się uroczyste otwarcie zmodernizowanej, a właściwie
w trzech czwartych nowej siedziby Sądu Rejonowego
oraz Prokuratury Rejonowej.

Uroczystość ta zgromadziła oprócz sędziów, prokuratorów i pracowników administracyjnych zatrudnionych w tych instytucjach także liczne grono gości. Obecni byli: prezes Sądu Apelacyjnego w Łodzi Krystyna Mielczarek i dyrektor tego sądu Michał Markiewicz, przedstawiciele prokuratury, adwokatów, notariuszy, komorników oraz Aresztu Śledczego w Piotrkowie Trybunalskim.
Licznie reprezentowane były władze rządowe i samorządowe miasta i powiatu opoczyńskiego, W uroczystości wzięli również udział: wywodzący się z Ziemi Opoczyńskiej poseł na Sejm RP Robert Telus i sędzia Sądu Najwyższego w stanie spoczynku Mieczysław Młodzik.
Ministerstwo Sprawiedliwości reprezentował Ryszard Topyła będący zastępcą dyrektora Departamentu Budżetu i Majątku Skarbu Państwa.
Oczywiście nie zabrakło znaczących przedstawicieli wykonawcy – firmy Budimex-Dromex SA.
Gospodarzami uroczystości były: Marianna Cichocka – prezes Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim oraz Iwona Dembińska-Pęczek – prezes Sądu Rejonowego w Opocznie.

Obszerne wystąpienie prezesa Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim Marianny Cichockiej, które zapoczątkowało uroczystość przytaczam w całości ze względu na jego wartość historyczną. Oto ono:
„Wybudowany i w części zmodernizowany budynek Sądu i Prokuratury Rejonowych w Opocznie oddajemy do użytku w styczniu 2008 roku nie tylko dlatego, że taką gotowość osiągnął z istotnym wyprzedzeniem w stosunku do ustaleń Komisji Techniczno-Ekonomicznej, ale również z potrzeby uszanowania pewnej tradycji dziejowej.
Otóż, jeśli prześledzić choćby powojenne dzieje tej jednostki, to wszystkie wydarzenia ważne dla tego sądu działy się właśnie w miesiącu styczniu.
I tak, historycznie rzecz ujmując:
Od 1 stycznia 1951 roku zaczął funkcjonować w Opocznie Są Powiatowy utworzony rozporządzeniem ministra sprawiedliwości z 27 listopada 1950 roku, obejmujący swą właściwością miejscową powiat opoczyński, znajdujący się wówczas w województwie kieleckim, co przesądziło, że stał się sądem w okręgu Sądu Wojewódzkiego w Kielcach.
Jedenaście lat później, od 1 stycznia 1962 roku poczynając, aspirował do posiadania, dwuosobowego orzeczniczo, wydziału zamiejscowego tegoż sądu w Przysusze, obejmującego właściwością powiat przysuski.
10 stycznia 1970 roku dotknęło go wydarzenie przykre, a mianowicie pożar siedziby przy ulicy Staromiejskiej, a które, jak to w życiu bywa, że «nie ma tego złego co by na dobre nie wyszło», zrodziło pilną potrzebę budowy nowej siedziby i takowa powstała w ciągu trzech kolejnych lat przy ulicy Biernackiego 20, a więc w miejscu dzisiejszej uroczystości.
Na początku 1973 roku Sąd Rejonowy przeniósł się do budynku o powierzchni niemal 2.000 metrów kwadratowych, z czego prawie 300 metrów kwadratowych zajęła Prokuratura Powiatowa.
W międzyczasie objął swoją kognicją, w zakresie właściwości rzeczowej nowotworzonego od lipca 1973 roku wydziału dla nieletnich, także powiat konecki województwa kieleckiego, natomiast z końcem 1974 roku został zlikwidowany wydział zamiejscowy tegoż sądu w Przysusze.
Dwudziestopięcioletni etap kielecki Sądu Powiatowego w Opocznie dobiegł końca 31 maja 1975 roku, kiedy to rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości utworzony został Sąd Wojewódzki w Piotrkowie Trybunalskim, obejmujący swoim zasięgiem także obszar miasta Opoczna i powiatu opoczyńskiego, a w nim dziewięć gmin: Aleksandrowa, Białaczowa, Fałkowa, Mniszkowa, Opoczna, Paradyża, Poświętnego, Sławna i Żarnowa.
Okres piotrkowski obejmuje kolejne trzydzieści trzy lata funkcjonowania sądu. W tym czasie, mówiąc kolokwialnie, sąd «rośnie» w wydziały, sprawy i kadry. W 1980 roku powstaje wydział rodzinny i nieletnich (sąd rodzinny), następnie w 1985 roku wydział pracy (sąd pracy). W 1990 roku przy Sądzie Rejonowym w Opocznie rozpoczęło działalność kolegium ds. wykroczeń, na bazie kognicji którego powstał w 2000 roku wydział cywilno-karny, przekształcony w październiku 2001 roku w sąd grodzki.
Od lutego 1992 roku funkcjonuje także wydział ksiąg wieczystych – w tym roku jako ostatni w okręgu, rozpocznie funkcjonowanie w systemie elektronicznej N.K.W. – przesunięcie czasowe było podyktowane budową sądu.
Z liczby około dwóch tysięcy spraw (w tym 1200 cywilnych i 800 karnych) w 1973 roku, kiedy to oddano do użytku ówczesny nowy budynek sądu, na dziś, a ściślej – na koniec 2007 roku sąd ten odnotował wpływ 13.618 spraw, to jest o blisko 600 proc. więcej.
Liczba osób zatrudnionych wzrosła z dwudziestu trzech, w tym pięciu sędziów, do sześćdziesięciu, w tym jedenastu sędziów, a więc prawie trzykrotnie.
Te dane liczbowe stanowiły podstawę decyzji o rozbudowie sądu, podjętej przez kierownictwo Sądu Okręgowego w 2003 roku. Pozwolenie na budowę uzyskano 17 grudnia 2004 roku. Podpisanie umowy z wykonawcą, wyłonionym w trybie przetargu nieograniczonego, firmą Budimex-Dromex SA w Warszawie nastąpiło 23 listopada 2005 roku; ustalono termin zakończenia robót do 20 grudnia 2007 roku. Wykonawca zadanie zrealizował zgodnie z umową. W pierwszym etapie budynki B i C przekazał 21 marca 2007 roku (zgoda na użytkowanie pochodzi z 19 kwietnia 2007 roku), zaś budynki A i D – 20 grudnia 2007 roku (zgoda na użytkowanie w dniu 31 grudnia 2007 roku).
W dniu dzisiejszym, w trzydziestą piątą rocznicę od oddania do użytku starego budynku z 1973 roku pracownicy Sądu i Prokuratury Rejonowych w Opocznie, a także cała społeczność Ziemi Opoczyńskiej otrzymują zmodernizowany (w niczym nie przypominający dawnej budowli typu blokowego ze stropodachem) budynek w kształcie czworoboku, z tytanowo-cynkowym, wielospadowym dachem, zwiększający dotychczasową powierzchnię użytkową sądu do 3.227 metrów kwadratowych, a więc o 100 proc., a prokuratury do 678 metrów kwadratowych, tj. o 130 proc. więcej w stosunku do posiadanej dotychczas.
Kubatura budynku wynosi 16.265 metrów sześc., w tym budynek nowy – 10.975 metrów sześc., a zmodernizowany 5.290 metrów sześc.
W części sądowej budynku znajduje się osiem nowoczesnych, w tym jedna ze specjalnym wygłuszeniem, sal rozpraw z wymaganymi pokojami: narad, dla świadków, pomieszczeniami dla zatrzymanych, poczekalniami dla publiczności, wyposażonych we wszystkie niezbędne instalacje i sieć teleinformatyczną.
Obiekt monitorowany jest za pomocą czterdziestu pięciu kamer.
Zarówno sędziowie, jak i urzędnicy dysponują odrębnymi gabinetami i pokojami, każdy z samodzielnym stanowiskiem komputerowym.
Kończąc swoje wystąpienie pragnę bardzo serdecznie podziękować w pierwszej kolejności Ministerstwu Sprawiedliwości reprezentowanemu przez pana Ryszarda Topyłę – wicedyrektora Departamentu Budżetu i Majątku Skarbu Państwa, za zaufanie udzielone kierownictwu Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim już po raz piąty i ostatni w tej kadencji, bowiem udało się w tym czasie wybudować i zmodernizować wszystkie budynki sądów rejonowych w okręgu: w Tomaszowie Maz., Bełchatowie, Radomsku i Opocznie oraz zrewitalizować zabytkowy budynek Sądu Okręgowego i Rejonowego w Piotrkowie Tryb., a także równolegle wybudować lub zmodernizować trzy siedziby prokuratur (w Tomaszowie Maz., Radomsku i Opocznie). Dziękuję władzom resortowym również za sfinansowanie inwestycji, a także życzliwą i wszechstronną pomoc w toku jej realizacji.
Bardzo dziękuję kierownictwu Sądu Apelacyjnego w Łodzi za wsparcie inicjatywy i niezbędną pomoc w jej urzeczywistnieniu.
Pragnę podziękować architektowi Zbigniewowi Bińczykowi za interesujący projekt, a także za to, że udało mu się przekonać inwestora i użytkowników do swojej twórczej koncepcji, nawiązującej stylem do modernizmu lat trzydziestych XX wieku oraz pewnych elementów industrialnych wnętrza, spinających części stare z nowymi.
Podziękowania należą się także pracownikom Oddziału Inwestycji i Remontów Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim za nadzór inwestycyjny oraz bieżące czuwanie nad przebiegiem prac budowlanych, instalacyjnych i związanych z wyposażeniem obiektu.
Dziękuję dyrektorowi Sądu Okręgowego Janowi Gajewskiemu za duże zaangażowanie osobiste, bardzo dobrą współpracę i działania organizacyjne w cyklu realizacyjnym oraz rozliczeniowym.
Na koniec, za to szczególnie ciepło, chcę wyrazić podziękowanie sędzi Iwonie Dembińskiej-Pęczek – prezesowi Sądu Rejonowego w Opocznie, która w dobrze pojętym interesie użytkowników niezwykle pilnie i po gospodarsku sprawowała bieżącą kontrolę nad jakością i terminowym zrealizowaniem zadania.
Wszystkim pracownikom sądu i prokuratury życzę dobrego i sprawnego funkcjonowania w nowym budynku – dla dobra wymiaru sprawiedliwości oraz pełnienia służebnej roli względem miejscowej społeczności.”

Kolejnym punktem programu tej podniosłej uroczystości były wystąpienia gości: przedstawicieli społeczeństwa opoczyńskiego, korporacji prawniczych, a także głównego wykonawcy – firmy Budimex-Dromex SA. Na ręce prezesa Sądu Okręgowego Marianny Cichockiej oraz prezesa Sądu Rejonowego Iwony Dembińskiej-Pęczek oprócz kompozycji kwiatowych zostały przekazane upominki, a wśród nich bardzo oryginalne rzeźby przedstawiające postać Temidy.

*

Na zakończenie uroczystości oddania do użytku nowej siedziby Sądu Rejonowego i Prokuratury Rejonowej w Opocznie goście mieli okazję zwiedzić ten namacalny dowód nowej jakości polskiego sądownictwa.
Moją uwagę zwróciły elementy architektoniczne nawiązujące do architektury industrialnej w postaci ciekawych rozwiązań korytarzy i klatek schodowych, obfitujących w elementy wykonane ze szkła i metalu. Oryginalna w wystroju była też jedna z sal rozpraw – przewidziana dla spraw karnych – w której oświetlenie stanowiły duże kule z matowego, białego szkła, element niespotykany w polskich sądach. Szczególnie przytulne było wnętrze tzw. pokoju błękitnego (pokoju przesłuchań dzieci), choć w tym przypadku ściany miały ciepłą, pastelową barwę. Zresztą cały opoczyński sąd zdominowały właśnie takie kolory, sprawiające wrażenie spokoju i ciepła, pomimo powagi jaka przysługuje przybytkowi Temidy.
Taki sam wystrój wnętrza i podobne umeblowanie zostało zastosowane w części, która jest miejscem działania Prokuratury Rejonowej. Jest ona (do użytku służbowego jedynie) połączona przeszklonymi drzwiami z Sądem Rejonowym.

Ciekawym elementem architektonicznym jest patio, pośrodku którego znajduje się oryginalna rzeźba z brązu w postaci popiersia Temidy. Autorem jej jest Sławomir Micek, absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, mieszkający i tworzący w Kielcach.

Najważniejszą moją refleksją, jaka wynikła z możliwości uczestnictwa w otwarciu nowej siedziby Sądu Rejonowego i Prokuratury Rejonowej w Opocznie, jest przekonanie o wielkim postępie jaki dokonał się w ostatnich latach, jeśli idzie o warunki pracy sędziów, prokuratorów oraz innych pracowników wymiaru sprawiedliwości, szczególnie w tak zwanym terenie. Nowe i modernizowane sądy są także zwiastunem lepszych czasów dla całego społeczeństwa. A o to przecież tak naprawdę chodzi.

Krzysztof Bachorzewski
Zdjęcia autora

Reportaż został opublikowany w Gazecie Sądowej nr 12 (162) z grudnia 2007 roku