III i IV władza - komunikacja? - reportaże i wspomnienia

III i IV władza – komunikacja?

Reportaż KRZYSZTOFA BACHORZEWSKIEGO

Zespół Problemowy ds. Mediów
działający przy Stowarzyszeniu Sędziów Polskich IUSTITIA
zorganizował w dniach 16 i 17 lutego br.
ogólnopolską konferencję pt. „III i IV władza – komunikacja?”
Współorganizatorami tego ciekawego przedsięwzięcia
był Płocki Oddział Stowarzyszenia IUSTITIA
oraz Sąd Okręgowy w Płocku.


Ideą organizacji konferencji było zrozumienie konieczności dobrej współpracy sądów z mediami poprzez propagowanie wiedzy o zasadach funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości, a co za tym idzie prawną edukację społeczeństwa. Nie zawsze bowiem ciężka, codzienna praca sędziów jest obiektywnie postrzegana i poprzez media przekazywany obraz działania trzeciej władzy bywa często zafałszowany. Wynika to z nieprawidłowych relacji media – sądy. Płocka konferencja postawiła sobie za cel wypracowanie modelu zasad współpracy sędziów i sądów z mediami oraz ułatwienie pracy dziennikarzom – sprawozdawcom sądowym.
Uczestnikami płockiej konferencji byli: z jednej strony członkowie Zespołu Problemowego ds. Mediów oraz zainteresowani tematem płoccy sędziowie, z drugiej zaś przedstawiciele mediów, głównie dziennikarze miejscowej prasy i radia. Ogólnopolskie media reprezentowane były jedynie przez uczestnictwo dziennikarki „żółtych stron” Rzeczpospolitej i... moje.
Dziennikarzy czołowych polskich dzienników, jak również telewizji komercyjnych nie było, mimo iż zostali oni powiadomieni o konferencji zarówno przez organizatorów, jak również kanałem dziennikarskim poprzez pocztę elektroniczną i uczynność Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. Widocznie poszukując sensacji za wszelką cenę mało istotne są dla nich, wspomniane wcześniej, zasady funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości czy zasady działania prawa.
Konferencję rozpoczęła część poświęcona prezentacji i rozpropagowaniu rozwiązań organizacyjnych usprawniających pracę sądu, poprawiających jego funkcjonowanie, jak również kształtujących nowy wizerunek sądu. Z wielką dumą został przedstawiony uczestnikom spotkania Sąd Rejonowy w Płocku, mieszczący się wraz z nadrzędnym Sądem Okręgowym w okazałym Pałacu Biskupów Płockich w najbardziej prestiżowym miejscu tego miasta, w niedalekiej bliskości zamku i katedry. Z nazwy właściwie tylko biskupia siedziba, bowiem od końca XIX wieku pałac był siedzibą władz państwowych, po licznych remontach i adaptacjach cieszy teraz oko swoim schludnym, a zarazem okazałym wyglądem. Wnętrza są schludne, w pastelowych barwach i nie rażą takie nowinki techniczne, jak elektroniczna wokanda, biuro obsługi interesanta, czy też punkt informacyjny Krajowego Rejestru Karnego. Prezes Sądu Okręgowego Halina Mieszkowicz z dumą opowiadała o nowoczesnym wyposażeniu, zaś prezentację programu „elektroniczna wokanda” przedstawił prezes Sądu Rejonowego w Płocku Jarosław Przybyliński.

Miłym przerywnikiem między zwiedzaniem głównej siedziby płockich sądów a tzw. sali rozpraw A było zapoznanie się ze zbiorami Muzeum Mazowieckiego w całości poświęconymi secesji i sztuce Młodej Polski oraz wystawy czasowej ukazującej biżuterię od biedermeieru do art déco. Szczególnie podobały się zwiedzającym odtworzone z pietyzmem mieszczańskie wnętrza z początków XX wieku.
Następnym punktem programu była prezentacja supermultimedialnej sali rozpraw A, którą wybudowano dla potrzeb dużych, medialnych spraw karnych, umożliwiającą w bezpiecznych warunkach przeprowadzenie procesów wieloosobowych grup przestępczości zorganizowanej. Sala posiada rozwiązania techniczne na miarę XXI wieku, które umożliwiają przesłuchanie np. świadka koronnego poprzez system weneckich luster. Bezpieczne korytarze wiodące na tę salę połączone są podziemną śluzą z zakładem karnym, co wyeliminowało w zupełności konwoje.
Tu właśnie nastąpiło oficjalne otwarcie konferencji. Dokonała tego sędzia Sądu Okręgowego w Płocku Joanna Kasicka, będąca prezesem Oddziału Płockiego Stowarzyszenia Sędziów Polskich IUSTITIA oraz rzecznikiem Sądu Okręgowego. Pewną niespodzianką okazało się zaprezentowanie telekonferencji na sali sądowej. Na oczach zebranych połączono się z Ministerstwem Sprawiedliwości i przeprowadzono rozmowę z Piotrem Siekierskim, dyrektorem Departamentu Centrum Ogólnopolskich Rejestrów Sądowych (CORS) i Informatyzacji Resortu. Zaprezentowany pokaz najnowocześniejszej techniki ułatwiającej pracę sądu wywołał duże wrażenie na uczestnikach konferencji, szczególnie braci dziennikarskiej.

Duże wrażenie na uczestnikach konferencji wywarło wyposażenie sali rozpraw A płockiego Sądu Okręgowego

Kolejny punkt programu konferencji – debatę, otworzyła sędzia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi i wiceprezes zarządu Stowarzyszenia Sędziów Polskich IUSTITIA Barbara Rymaszewska, będąca również szefem zespołu medialnego stowarzyszenia. W wypowiedziach zarówno dziennikarzy, jak i sędziów skoncentrowano się na dwóch zagadnieniach: granicy krytyki orzeczeń sądowych oraz w jaki sposób sędziowie przy pomocy mediów mogą się komunikować ze społeczeństwem.
Dziennikarze lokalnych mediów (prasy i radia) potwierdzali dobrą tendencję, jeśli idzie o kontakty z wymiarem sprawiedliwości. Możliwość uzyskania wyczerpujących informacji o bieżących, ciekawych procesach u rzecznika prasowego Sądu Okręgowego, jak i stosunkowo łatwa dostępność do akt spraw interesujących dziennikarzy jest przyczynkiem do lepszej pracy tych ostatnich. Sędziowie jednak zwracali uwagę na czasem niestosowne zachowania sprawozdawców sądowych (wynikające często z niewiedzy, czy braku doświadczenia), nie przystające do powagi miejsca w którym się znajdują.
Obfity we wrażenia pierwszy dzień płockiej konferencji zakończyła uroczysta kolacja.

Drugi dzień konferencji „III i IV władza – komunikacja?” rozpoczął się od posiedzenia członków Zespołu Problemowego ds. Mediów, któremu przewodniczyła sędzia Barbara Rymaszewska. Zasygnalizowany został fakt przystąpienia do opracowania specjalnych broszur, czy też ulotek skierowanych do dziennikarzy (sprawozdawców sądowych), które ułatwiłyby ich pracę w sądzie. Zawarta w nich treść obejmowałaby takie zagadnienia, jak: jawność – niejawność, robienie notatek, zdjęć, nagrywanie, prawo do zapoznania się z aktami sprawy, a nawet podawane były również podstawowe telefony danego sądu. Inne byłyby ulotki lub broszury dla dziennikarza zainteresowanego sprawą cywilną, inne – sprawą karną, jeszcze inne dotyczyłyby spraw z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego.

Przy okazji tej dyskusji wynikła propozycja, by sędzia był zobligowany do przedstawienia krótkiego uzasadnienia wyroku bezpośrednio po zakończeniu procesu, zaś np. pół godziny po ogłoszeniu wyroku miałaby miejsce konferencja prasowa rzecznika sądu, na której dziennikarze mogliby dowiedzieć się więcej szczegółów.
Kolejnym punktem programu konferencji był wykład sędziego Sądu Apelacyjnego w Katowicach Rafała Dzyra pt. „Sędziowie a media”. Temat został zreferowany z wielką swadą i znajomością rzeczy. Myślą przewodnią jaka przewijała się przez to wystąpienie jest fakt nieznajomości podstaw prawnych na styku sędzia – dziennikarz. Mankament ten dotyczy zarówno jednej, jak i drugiej strony. Referent przypomniał, że w artykule 10 Traktatu Rzymskiego jest powiedziane, iż każdy ma prawo do wyrażania opinii, zaś ograniczenie wolności prasy jest także uregulowane w prawie.
Ciekawą myślą przedstawioną przez sędziego Rafała Dzyra była propozycja by w sądach, w których istnieje instytucja rzecznika prasowego, jako asystenta zatrudniano doświadczonego dziennikarza.
Ostatnim, merytorycznym punktem płockiej konferencji był referat pt. „Dziennikarz w sądzie” przedstawiony przez sędziego Sądu Okręgowego w Krakowie, rzecznika prasowego tego sądu, a także rzecznika prasowego Stowarzyszenia Sędziów Polskich IUSTITIA Waldemara Żurka. Na wstępie mówca przedstawił model instytucji rzecznika prasowego sądu w powiązaniu z Zespołem ds. Mediów. Później zaprezentował zebranym doświadczenia rzecznikowania w sądach krakowskich. Wymienił sukcesy osiągnięte na tym polu, takie jak: łatwiejszy dostęp dziennikarzy do akt poprzez instytucję zeszytu dostępu, w którym zapisane byłyby personalia dziennikarza, które akta są mu udostępniane, czy też jego oświadczenie o znajomości ustawy o ochronie danych osobowych. W Krakowie wygospodarowano również pokój dla dziennikarzy z dostępem do telefonu, internetu, spisem telefonów do wszystkich wydziałów sądu.
Sędzia Waldemar Żurek zaproponował, by każdy rzecznik prasowy sądu posiadał służbowy laptop, telefon komórkowy, dyktafon itp. gadżety przydatne w pracy. Zakup tych niezbędnych na chwilę obecną narzędzi wykonywania pracy rzecznika leżeć powinien w gestii administracji sądowej.

*

Takimi oto marzeniami zakończyła się część oficjalna konferencji pod hasłem: „III i IV władza – komunikacja?” Chwilę później dla chętnych zorganizowany został spacer ulicami płockiego Starego Miasta, ze zwiedzeniem skarbca Muzeum Diecezjalnego. Spacer zakończył się na wiślanej skarpie niedaleko Katedry przy pięknej, słonecznej pogodzie. Później tylko posiłek w sądowym bufecie i nadszedł czas pożegnania.

Chciałbym podkreślić profesjonalizm organizacji tej ciekawej merytorycznie konferencji. Jeśli wszystkie zamierzenia wynikające z referatów i dyskusji zostaną zrealizowane, o współpracę sądów z mediami mogę być spokojny. Przynajmniej, jeśli chodzi o stronę wymiaru sprawiedliwości i rolę rzeczników prasowych sądów w tym względzie. Zresztą rozmowa z sędzią Joanną Kasicką, rzecznikiem prasowym Sądu Okręgowego w Płocku, zamieszczona na kolejnych stronach, jest tego najlepszym dowodem.

Reportaż został opublikowany w Gazecie Sądowej nr 3 (153) z marca 2007 roku