60 lat „Kawęczyńskiej” - reportaże i wspomnienia

Sześćdziesiąt lat tradycji „szkoły na Kawęczyńskiej”

Jest rok 1952. Stara Praga, a ściślej mówiąc – Szmulowizna. Trójkąt zawarty między ulicami Radzymińską, Kawęczyńską i Otwocką z dominantą na tej ostatniej salezjańskiej Bazyliki Najświętszego Serca Jezusowego. W tym czasie czynszowe, przedwojenne jeszcze kamienice sąsiadowały z ruinami przypominającymi o stosunkowo niedawnej hekatombie. Wśród tych ruin znajdowały się liczne stajnie wozaków, handlujących jakże cennym naówczas towarem – węglem, który nie tylko służył do ogrzewania, ale przede wszystkim do przyrządzania codziennej strawy. Na nieco tylko uprzątniętych z gruzów placach bawiły się dzieci: dziewczynki grały w klasy, chłopcy rywalizowali na niwie sportowej, np.: rzut kamieniem zastępował kulę, rzut długim patykiem – oszczep, odbywały się biegi sprinterskie od latarni do latarni, a także długodystansowe – ulicami Szmulowizny.
W tym właśnie miejscu, dzięki uporowi pasjonatów (i przychylności komunistycznych władz, choć z tym „komunizmem” bym nie przesadzał), w ciągu zaledwie jednego roku wybudowany został budynek szkolny, który miał pomieścić dotychczasową Prywatną Szkołę Muzyczną im. Ignacego Paderewskiego. Budynek, swoją socrealistyczną bryłą, wyróżniał się w okolicy, choć naprzeciw istniały ocalałe z pożogi wojennej budynki zajezdni tramwajowej. Był on po prostu pierwszym na Szmulkach obiektem wybudowanym po II wojnie światowej. I to miejscem, które miało być zaczynem nowej kultury (socjalistycznej – w zamysłach władzy).
W takim miejscu i okolicznościach spędzałem dzieciństwo. Moi rodzice, dostrzegając moje zdolności muzyczne i słysząc o naborze uczniów do I klasy, skierowali mnie na wstępne przesłuchanie. Prowadził je ówczesny dyrektor szkoły – muzyk i znakomity pedagog Jan Kolasiński. Pamiętam, że najpierw wystukał na stole jakiś prosty rytm i kazał powtórzyć. Później zagrał na fortepianie krótką melodię i powiedział, żebym również powtórzył. Widocznie spełniłem oba warunki, skoro zadecydował oglądając moje dłonie: – Będziesz grał na skrzypcach!

*

Jest 23 czerwca 2012 roku. Sala koncertowa Zespołu Szkół Muzycznych I stopnia im. Stanisława Moniuszki w Warszawie wypełniła się po brzegi absolwentami, uczniami, a także niegdysiejszymi i obecnymi pedagogami. Ci, którzy nie zmieścili się na widowni, wypełnili foyer, a także schody prowadzące na parter, by uczestniczyć w koncercie jubileuszowym z okazji sześćdziesięciolecia działalności szkoły. Punktualnie o godzinie siedemnastej, na dźwięk dzwonka został wprowadzony w asyście honorowej szkolny sztandar. Orkiestra złożona w większości z absolwentów, ale także z nauczycieli oraz rodziców uczniów szkoły na Kawęczyńskiej, pod dyrekcją Witolda Błaszczyka (absolwenta z roku 1974) zaprezentowała utwór wokalno-instrumentalny w stylu koncertującym Laetatus sum (Uradowałem się...) Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego, jednego z największych kompozytorów polskich epoki baroku. Utwór ten w sali koncertowej szkoły zabrzmiał bardzo uroczyście.

Sala koncertowa szkoły muzycznej na Kawęczyńskiej wypełniła się przede wszystkim absolwentami różnych lat, a nawet pokoleń

Gdy przebrzmiały oklaski, głos zabrał dyrektor „Kawęczyńskiej”, mgr Krzysztof Maliszewski. W ciepłych słowach powitał zgromadzoną publiczność: przede wszystkim absolwentów, poczynając od tych sprzed kilkudziesięciu lat, a także byłych i obecnych pedagogów – muzyków i nauczycieli przedmiotów ogólnokształcących. Szczególnie zasłużonym osobom zostały wręczone dyplomy z okazji jubileuszu sześćdziesięciolecia szkoły za trud i pracę włożoną w edukację i wychowanie uczniów. Wśród wyróżnionych znaleźli się m.in.: profesor Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina Wojciech Walasek – dyrektor szkoły w latach 1996/1997 i jego żona Maria Walasek prowadząca zajęcia z wiolonczeli, wizytator  Wiesława Bińkowska z Centrum Edukacji Artystycznej, Wanda Jaroszewska – dyrektor szkoły w latach1968-1983, Józef Laskowski – nauczyciel gry na skrzypcach w latach 1959-1998.
Gratulacje dla szkoły-jubilatki złożyli przedstawiciele Chóru Wychowanków hm. Władysława Skoraczewskiego, będącego kontynuacją działalności Centralnego Zespołu Artystycznego ZHP, w którym licznie byli reprezentowani uczniowie „Kawęczyńskiej”.
Po części oficjalnej szkolną salą koncertową zawładnęła muzyka, i to patrona szkoły. Najpierw Poloneza z III aktu opery „Hrabina” Stanisława Moniuszki zagrał kwintet wiolonczel pod wodzą prof. Wojciecha Walaska, a następnie I Kwartet d-moll cz. I Allegro agitato zabrzmiał w interpretacji rodzinnego kwartetu „Walasek” z gościnnym występem również profesora – altowiolisty Marka Marczyka.

Zupełnie inne klimaty muzyczne wypełniły salę przy Kawęczyńskiej przy następnym punkcie programu koncertu absolwentów. Niedawna absolwentka szkoły, obecnie uczennica ZPOSM nr 3 im. Grażyny Bacewicz w Warszawie, Katarzyna Drelich z dużym wdziękiem i biegłością gry na gitarze zagrała Etiudę nr 5 – Sambę Aleksandra Vinitsky'ego.
Podobne klimaty towarzyszyły kolejnej prezentacji muzycznej. Oktet wiolonczel pod dyrekcją prof. Wojciecha Walaska zagrał utwór Villi Lobosa Bachianos Brasileiras – Introdukcję.

Oktetem wiolonczel w skłądzie: Marcin Zdunik, Andrzej Wiltos, Danuta Stradowska, Bolek Błaszczyk, Zuzanna Stradowska, Kamila Wyrzykowska,
Jerzy Muranty i Mikołaj Błaszczyk dyryguje prof. Wojciech Walasek

Po prezentacjach przede wszystkim wiolonczelowych na deski sceny wkroczyły skrzypce. Najpierw Allegro z Koncertu a-moll Antonio Vivaldiego zagrały absolwentki z lat dziewięćdziesiątych – Monika Kos-Nowicka i Emilia Walasek-Gorczyca z towarzyszeniem Aleksandry Endzelm-Obertyn (fortepian). Następnie, na zakończenie pierwszej części koncertu na estradzie pojawiły się cztery wiolinistki i czterech wiolinistów – absolwentów z różnych lat klasy prof. Józefa Laskowskiego, którym towarzyszył aktualnie uczący w szkole pianista Marek Bieńkuński. Brawurowo zagrali oni Perpetuum mobile Carla Böhma, a następnie spontanicznie podziękowali swojemu pedagogowi za wykształcenie.

Perpetuum mobile Carla Böhma wykonali skrzypkowie klasy prof. Józefa Laskowskiego:
Monika Kos-Nowicka, Krystyna Wilczyńska, Katarzyna Magdziak, Ewa Rybarczyk, Marek Laskowski, Piotr Frey, Bogdan Kowalczyk i Arkadiusz Drozd

*

Przerwa, jaka nastąpiła po tym występie, nie tylko miała na celu przewietrzenie sali koncertowej (niestety, nie ma w szkole na Kawęczyńskiej klimatyzacji), ale również posłużyła wzajemnemu odnajdywaniu się absolwentów nieraz po kilku, kilkunastu, a nawet (tak jak w moim przypadku) po kilkudziesięciu latach. Niestety, moją klasę – absolwentów 1958/1959 r. – reprezentowałem tylko ja. Profesor Wojciech Walasek ukończył „Kawęczyńską” rok wcześniej, zaś profesor Marek Marczyk – trzy lata po mnie. Odnalazło mnie rodzeństwo Zofia i Andrzej Banasiowie, a także Małgorzata Zalewska – absolwenci z lat 1959/1960 i 1960/1961. Na szkolnych korytarzach, a także w przyległych salach panował radosny gwar cieszących się ze spotkania niegdysiejszych uczniów.

*

Drugą część koncertu zainaugurowała Jagoda Jabłonowska, absolwentka klasy perkusji z 1997 r., wykonując na bębnach oraz na niezidentyfikowanym instrumencie przypominającym nieco odwróconą do góry dnem metalową misę, kompozycję Eckharda Kopetzkiego Topf tanz. Po niej wystąpił wibrafonista Mateusz Zawadzki (absolwent z 2006 r.) prezentując utwór Broken silence Marka Glentwhortha.
W nieco lżejszy nastrój wprowadził słuchaczy kwartet fletowy złożony z pań w różnym wieku, ale o dziewczęcym sposobie bycia i równie młodzieżowo (raczej wiosennie) ubranych. Artystki przedstawiły utwór Zeuinha de Abreu w aranżacji Alberto Arantesa o dźwięcznym tytule Tico-Tico No Fuba (cokolwiek by to nie znaczyło!), zaskarbiając sobie aplauz publiczności.

Następną artystkę – absolwentkę szkoły na Kawęczyńskiej z 1963 r. – nie trzeba przedstawiać. Hanna Wołczedska, wybitna polska klarnecistka, solistka Filharmonii Narodowej przedstawiła z towarzyszeniem na fortepianie Katarzyny Parysek (absolwentki z 1979 r.) Tańce cygańskie z opery „Carmen” Georgesa Bizeta w opracowaniu Richarda Stolzmana.
Nieprzeciętne walory artystyczne zaprezentował w kolejnym punkcie programu koncertu trębacz Mariusz Niepiekło, będący absolwentem z 1979 roku. Przy akompaniamencie pianisty Marka Bieńkuńskiego z dużą swobodą wykonał Caprice op. 47 Eugene Bozza – utwór trudny technicznie i niełatwy w interpretacji.

Przedostatnim punktem programu koncertu jubileuszowego był występ orkiestry absolwentów pod batutą prof. Wojciecha Walaska. Zaprezentowane zostały Elegia i Walc z Serenady na smyczki C dur op. 48 Piotra Czajkowskiego. Było to wielkie przeżycie estetyczne, gdyż znając trudności w zebraniu zespołu absolwentów, a także ilość poprzedzających koncert prób, utwory zabrzmiały soczyście i czysto. I nic w tym dziwnego, bowiem przeważająca większość odtwórców, to muzycy zawodowi, na dodatek prowadzeni ręką mistrza, jakim niewątpliwie jest Wojciech Walasek.

Orkiestra absolwentów szkoły pod batutą prof. Wojciecha Walaska w składzie: I skrzypce – Wojciech Walasek, Krystyna Wilczyńska, Monika K0s-Nowicka, Lidia Wilczyńska, Piotr Frey, Elżbieta Dąbrowska, Jacek Wachnik; II skrzypce – Emilia Walasek-Gorczyca, Katarzyna Magdziak, Magdalena Janiak, Magdalena Żemek, Marek Laskowski; altówki – Marek Marczyk, Ewa Rybarczyk, Maja Wachnik; wiolonczele – Marcin Zdunik, Bolek Błaszczyk, Andrzej Wiltos; kontrabas – Szymon Wiechetek

Aneta Sapilak – absolwentka z 1981 r. – nie tylko sprawdziła się jako znakomita konferansjerka, ale przez ostatnie tygodnie, a nawet miesiące wiele godzin spędziła na organizacji jubileuszu. Chwała jej za to! Ryszard Wojciul – muzyk, kompozytor, dziennikarz i wydawca; twórca słynnej The Intuition Orchestra ze swadą radiowca (TOK FM) współprowadził spotkanie absolwentów „Kawęczyńskiej”.
Na scenie sali koncertowej działo się wiele. A z tyłu, za sceną, na ekranie pojawiały się archiwalne zdjęcia, począwszy od tych z roku 1952. Pokaz ten przygotowali, jakżeby inaczej: Emilia Walasek-Gorczyca i Tomasz Walasek.
Śmiem twierdzić, że rodzina Walasków „z przyległościami” to historia szkoły na Kawęczyńskiej. I dobrze jest, że trwają przy muzyce, budują historię szkolnictwa artystycznego na warszawskiej Pradze, gdzie były (za moich dziecięcych czasów) „spaleniaki”, a w tej chwili domy zamieszkiwane dość często przez imigrantów zza wschodniej granicy, i tej bliskiej, i tej dalszej. Muzyka jest jedna, niezależnie przez kogo wykonywana. Szkoła, której jubileusz sześćdziesięciolecia jest obchodzony, trwa i trwać będzie jako symbol nieprzemijalności i niezniszczalności sztuki, a muzycznej w szczególności.

Krzysztof Bachorzewski
Zdjęcia autora