Inauguracja w EWSPA - reportaże i wspomnienia

Za stołem prezydialnym zasiedli członkowie Senatu uczelni w osobach: rektora – prof. dr. hab. Witolda Wołodkiewicza, prorektora – prof. dr. Adama Bromke, dziekana Wydziału Prawa, sędziego Sądu Najwyższego Tadeusza Szymanka. Inaugurację zaszczycił swą obecnością gość z Niemiec, Rzecznik Generalny Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, prof. dr Siegbert Alber.
Po uroczystym wprowadzeniu sztandaru uczelni oraz odśpiewaniu Mazurka Dąbrowskiego głos zabrał Jego Magnificencja rektor EWSPA, profesor Witold Wołodkiewicz. W krótkim wystąpieniu powitał zebranych – głównie studentów pierwszego roku oraz nauczycieli akademickich i zaproszonych gości. Następnie przedstawił dotychczasowe dokonania szkoły i zamierzenia na najbliższy czas nauki.
Minutą ciszy uczczono pamięć zmarłych w tym roku – pierwszego rektora EWSPA, prof. dr. hab. Aleksandra Ratajczaka oraz wspomnianego wcześniej członka Senatu, redaktora Władysława Tybury.
Kolejnym punktem programu uroczystości było przedstawienie przez prorektora, prof. dr. Adama Bromke (w języku angielskim), osoby Rzecznika Generalnego ETS, prof. dr. Siegberta Albera – prowadzącego wykład inauguracyjny. Temat tego wykładu to „Prymat prawa wspólnotowego nad prawem krajowym – stosunek między sądami krajowymi a sądami europejskimi w Luksemburgu”.
Profesor Siegbert Alber w swoim wystąpieniu poruszył temat integracji prawa polskiego z prawem Unii Europejskiej. Zauważył, że jeśli wspólna idea Europy bez granic mogła połączyć tak odmienne systemy prawne jak precedensowy angielski z kontynentalnym niemieckim, to nie powinno być większych problemów z przystosowaniem polskiego prawa, bowiem jest w nim zawartych wiele norm przyswojonych z Zachodniej Europy.
Następnie mówca nawiązał do projektu Konstytucji Europejskiej, przypominając że niegdyś nie było określonego prymatu prawa europejskiego nad prawem krajowym, a normę tę wykształciło orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Przyszły kształt konstytucji ma się składać z czterech części:
• podstawowych zasad,
• karty praw podstawowych,
• dotychczasowych traktatów TUE i TWE,
• 10 artykułów końcowych.
Konstytucja Europejska będzie musiała na nowo zdefiniować niektóre pojęcia. Dyrektywy będą europejskimi normami ustawowymi, a rozporządzenia – europejskimi ustawami. Rzecznik Generalny ETS powiedział: „Konstytucja może i będzie opasła, może będzie zawierać bardzo dużo treści, ale nie należy zapominać o tym, że prawo unijne stoi ponad krajowym”. Była to odpowiedź na cisnące się na usta pytanie, dlaczego obejmuje ona tak wiele zagadnień?
Profesor Siegbert Alber przytoczył słynną sprawę Internationale Handelsgeselschaft (11/70 Internationale Handelsgeselschaft GmbH v. Einfuhr- und Vorartsstelle für Getreide und Futtermittel), która traktuje o bezpośredniej skuteczności prawa wspólnotowego w systemach państw członkowskich, przytaczając też logiczne argumenty, jak to, że „jedna norma unijna zastępuje pięć obecnych i dziesięć następnych uregulowań krajowych”. Powołał się również na Costa – ENEL (6/64 Flaminio Costa v. ENEL), która jest pierwszą sprawą tyczącą specyfiki unijnego porządku prawnego i jego prymatu nad prawem krajowym.
W dalszym ciągu wykładu inauguracyjnego prof. Siegbert Alber przypomniał niektóre dyrektywy Unii Europejskiej, które nakazują osiągnąć państwu konkretny cel, nie ingerując w sposób jego osiągnięcia, co pozwala dostosować stosunkowo łagodnie politykę państwa do wymogów unijnych.
Wkroczył również w sferę dyskryminacji, w której się specjalizuje, uspokajając, że nie może być w Unii Europejskiej miejsca na to, by obywatele jednego państwa byli gorzej traktowani niż obywatele innych państw. Dla zaakcentowania tego Rzecznik Generalny przywołał orzeczenie Komisja przeciw Francji (C-265/95 Komisja v. Francja). Dotyczyło ono nie tylko dyskryminacji ze względu na narodowość, ale również płeć. Rozwijając dalej temat, omówił zagadnienie swobody przepływu kapitału, towarów i usług.
Kolejną sprawą podniesioną przez mówcę była odpowiedzialność państwa za łamanie prawa wspólnotowego, czy to przez brak implikacji dyrektyw, czy też nieuwzględnienie w ogóle prawa Unii Europejskiej. Kary są finansowe – i to znaczne. Zależne są od możliwości danego państwa i jego produktu krajowego brutto, stanowiącego podstawę do wymierzenia kary. Przelicznikiem jest szkoda jaką wyrządziło łamanie prawa i powaga wykroczenia.
Kończąc wykład inauguracyjny, profesor Siegbert Alber wypowiedział znamienne słowa: „Nie chcemy drugiej Ameryki, gdzie narodowości będą się mieszać jak w tyglu. Chcemy zachować to, co w każdym narodzie najlepsze. Nie chcemy wkraczać w jego suwerenność, jednocześnie chcemy rozwijać świadomość europejską. Wszystkie równe sobie narody tworzą Europę”.
Wykład był wygłoszony w języku niemieckim, a tłumaczony był przez Stefana Hamburę, adwokata z Berlina.
Zabrzmiał uroczysty hymn Gaude Mater Polonia, który był wstępem do najbardziej uroczystej chwili – aktu immatrykulacji studentów pierwszego roku. Rektor przyjął ślubowanie i wręczył symbolicznie grupie studentów indeksy. Równie uroczyście wręczono następnie dyplomy ukończenia studiów tym, którzy pięć lat temu zaczynali naukę w Europejskiej Wyższej Szkole Prawa i Administracji. Na zakończenie chór zaintonował Gaudeamus igitur.

*

Tego samego dnia po południu odbyła się inauguracja studiów podyplomowych prowadzonych przez EWSPA. Pierwsza edycja tych studiów – w zakresie prawa europejskiego – ruszyła w marcu tego roku. W tym samym czasie rozpoczęły się studia podyplomowe kandydatów na syndyków, nadzorców sądowych i rzeczników patentowych. Teraz, uroczyście została zainaugurowana druga edycja studiów podyplomowych, których celem jest uzyskanie merytorycznych kwalifikacji wymaganych przez nową ustawę – Prawo upadłościowe i naprawcze, a także przygotowanie prawników, pracowników administracji publicznej i przedsiębiorców do funkcjonowania w obszarze wspólnotowym. Studia te stanowią alternatywę dla absolwentów wydziałów prawa, którzy z różnych przyczyn nie zdali egzaminu aplikacyjnego. Studia te trwają rok i kończą się napisaniem i obroną pracy podyplomowej.

Krzysztof Bachorzewski
Zdjęcia autora